Abstract
Tóm tắt: Sông Hương chảy qua thành phố Huế là một trong những danh thắng của miền Trung nói riêng và Việt Nam nói chung. Do những bối cảnh lịch sử, kinh tế, xã hội, trên dòng sông này đã từng tồn tại một bộ phận cư dân sống lênh đênh trên thuyền. Họ sống tập trung thành từng vạn với sinh kế chủ yếu là đánh bắt thuỷ sản, khai thác cát sạn trên sông. Theo đó, các tín ngưỡng, lễ nghi, cúng tế, thờ phụng gắn liền với sinh kế của các cư dân này rất phong phú và đa dạng. Các Thầy đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong đời sống tín ngưỡng của cư dân vạn đò trên sông Hương, nhất là trong việc hướng dẫn, dẫn dắt, điều hành các bước trong thực hành các nghi lễ cúng tế, thờ phụng đó. Tuy nhiên, khi môi trường sống và sinh kế có sự thay đổi, vai trò của các Thầy cũng có sự biến đổi nhất định. Trong phạm vi của bài viết này, chúng tôi sẽ trình bày và phân tích những biến đổi về vai trò của các Thầy và niềm tin của cư dân vào các Thầy trong việc thực hành tín ngưỡng khi môi trường sống và sinh kế của họ có sự thay đổi. Từ đó, bài viết sẽ đề xuất các giải pháp bảo tồn các giá trị văn hóa tinh thần gắn liền với vai trò của các Thầy, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch cho cộng đồng cư dân vạn đò sông Hương hiện nay.
References
- Bronislaw Malinowki (1954): Magic, Science and Religion in Magic, Science and Religion and other Essays. Garden city, N.Y. Doubleday Anchor.
- Didier Bertrand, (1995) “Renaissance du lên đồng à Huế, premiers éléments d’une recherche” Bulletin de l’École Française d’Extrême Orient, Paris, No.83, pp. 271-285.
- Didier Bertrand, (1996) “The Thay: Masters in Huê Vietnam”, Asian Folklore Studies, Volume 55 (Thày: Những Thầy ở Huế Việt Nam), Tạp chí Nghiên cứu Văn hóa Dân gian Châu Á, Tập 55, số 2, tr 271-286.
- Nguyễn Mạnh Hà (2019): “Tín ngưỡng và tín ngưỡng thờ Bà Thủy: Bối cảnh thay đổi của cư dân vạn đò trên sông Hương Huế, Việt Nam” Kỷ yếu Hội thảo Khoa học Quốc tế: Văn hóa sông nước ở Đông Nam Á: Bảo tồn và phát triển, Trường Đại học Cần Thơ, tr 215 -225.
- Nguyễn Mạnh Hà (1999), “Kinh tế và xã hội cư dân trên sông Hương Huế từ năm 1954 – 1975”, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Khoa học, Đại học Huế.
- Phan Hoàng Quý (1992): “Những con đò trên sông Hương”. Tạp chí Thông tin Khoa học và Công nghệ Thừa Thiên Huế. Số 1/1992 tr 61-70.
- Phan Hoàng Quý (1999), “Sinh hoạt những vạn đò trên sông Hương trước 1975. Nghiên cứu Huế. Tập 1. Trung tâm Nghiên cứu Huế. tr 133-155.
- Văn Đình Triền (1992): “Phường Vỹ Dạ”. Tạp chí Huế Xưa & Nay. Số 1/1992, tr78-89.
- Văn Đình Triền (1993): “Phường Vỹ Dạ”. Tạp chí Huế Xưa & Nay. Số 1/1993, tr 77-91.